Szybkie wyszukiwanie

Kalendarz parafialny

kalendarium 202404

Polecane strony

Statystyki odwiedzin

mod_vvisit_counterDziś47
mod_vvisit_counterWczoraj76
mod_vvisit_counterW tym tygodniu277
mod_vvisit_counterW tym miesiącu2135
mod_vvisit_counterWszystkich516144
Zabytki

Do najcenniejszych zabytków kościoła należy pełna bólu i cierpienia w wyrazie, słynąca od lat łaskami i otaczana żywym kultem Pieta – grupa rzeźbiarska przedstawiająca zdjętego z krzyża Chrystusa, leżącego na kolanach Matki, siedzącej na stolcu-tronie bez oparcia. Niezwykle wzruszające są: gest prawej ręki Maryi, podtrzymującej głowę Syna, pełne tłumionego bólu pochylenie Jej głowy czy trzymany w lewej dłoni rąbek maforionu dla otarcia łez. Pieta powstała ok. 1400 r., a wysokie walory artystyczne i stylowe wskazują na warsztat rzeźbiarski z Dolnego Śląska. Rzeźba jest umieszczona w ozdobnej niszy retabulum ołtarza Opłakiwania, flankowanej parami kolumn. Ten architektoniczny, jednokondygnacyjny, kulisowy ołtarz, z nastawą na cokole i ze zwieńczeniem w kształcie promienistej glorii z Okiem Opatrzności i główkami aniołków na mocno gierowanym nad kolumnami gzymsie, wykonał w latach 1717–1718 Jan Solski z Bytomia. Między kolumnami stoją figury św. Pawła Pustelnika i św. Antoniego Opata. Obie wykonane ok. 1677–1679 przez Jana Garlickiego z Częstochówki. Po drugiej stronie, w kaplicy św. Anny, w bliźniaczym ołtarzu tego samego rzemieślnika umieszczona jest w niszy figura (odlew z mosiądzu) św. Pawła Pierwszego Pustelnika (lata 90. XX w.), a między kolumnami stoją św. Paweł Apostoł i św. Piotr Apostoł (XIX/XX w.).

Trzy kamienne zabytki tworzące jednorodny stylistycznie zespół pochodzą z gotyckiego kościoła, fundacji Koniecpolskich sprzed 1491 r. Portal typu długoszowego u wejścia z kruchty bocznej do kościoła (ok. II połowy XV w.), z charakterystycznymi krzyżującymi się pod kątem prostym laskowaniami tworzącymi obramienie. W kluczu ponad otworem widnieje płaskorzeźbiona płycina wypełniona ornamentem maswerkowym i słowem „Jezus” w minuskule gotyckiej. W kruchcie, z boku portalu, stoi chrzcielnica, służąca obecnie jako kropielnica. Ma kształt kielicha; stopę i czaszę pokrywają napisy w gotyckiej minuskule, a nodus tworzy profilowana opaska z tarczami herbowymi: Pobóg, Dębno i Leliwa. Trzecim zabytkiem z tej grupy jest kamienna mensa z płaskorzeźbionym antepedium, wkomponowana w ołtarz główny. Płytę antepedium (188 × 81 cm) wypełniają ostrołukowe blendy arkadowe z maswerkami wzbogaconymi o ornamenty roślinno-kwiatowe. W trzech arkadach, w dolnej ich partii, widnieją tarcze herbowe z herbami: Starykoń (w centrum) i Pobóg i Dębno (po bokach).

Jednym z najbardziej znaczących elementów gotyckich w wielgomłyńskim kościele jest płyta nagrobna odlana z brązu ok. IV ćwierci XV w. w jednym z warsztatów norymberskich. Przedstawia trzech członków rodziny Koniecpolskich: Jakuba – wojewodę sieradzkiego, członka rady królewskiej Władysława Jagiełły, i jego dwóch synów – Jana Taszkę i Przedbora, którzy także pełnili ważne funkcje na dworze królewskim. Wszyscy w zbrojach typu maksymilianowskiego, z płaszczami zarzuconymi na ramiona, mieczami przypasanymi do boków, stoją z rękami złożonymi w modlitewnym geście na tle ostrołukowych arkad dekorowanych tkaninami, a u ich stóp leżą hełmy z klejnotami. Płytę składającą się z 18 kwadratowych, scalonych z sobą paneli obiega napis na otoku informujący o zmarłych. Obecnie płyta wmurowana jest w ścianę wschodnią kaplicy Kampanowskich.

Wśród zabytków nie sposób pominąć ołtarza głównego pw. św. Stanisława, biskupa i męczennika. Drewniana, architektoniczna, jednokondygnacyjna o kulisowym charakterze nastawa ze zwieńczeniem, wsparta na kamiennej mensie z ok. 1491 r. i półkoliście zamkniętych bramkach, powstała w latach 1677–1679. Jednak w końcu XIX w. wykonano nowe retabulum wzorowane na pierwotnym. Jego część środkową wypełnia obraz Święty Stanisław wskrzeszający Piotrowina, namalowany (1918–1921) przez Franciszka Jędrzejczyka z Częstochowy. Drugi obraz: Święta Tekla, jego autorstwa umieszczony jest w zwieńczeniu. Wykonawca retabulum jest nieznany, wiadomo, że snycerkę wykonał Jan Garlicki. Pomiędzy parami kolumn ustawionych po bokach obrazu stoją rzeźby (1717–1719) księcia Władysława Opolczyka, fundatora klasztoru na Jasnej Górze, i św. Kazimierza Jagiellończyka (dawniej w ołtarzu w kaplicy Moszyńskich). W 1901 r. umieszczono rzeźby Archanioła Michała, Anioła Stróża i aniołków siedzących na gzymsach, w zwieńczeniu zaś figurę Chrystusa Zmartwychwstałego, a po bokach figury ojców Kościoła – św. Augustyna i św. Ambrożego (?). W kluczu łuku pojawia się herb Pomian – nieznanego fundatora. W centrum ołtarza przed obrazem ustawione jest późnobarokowe tabernakulum w formie architektonicznej aediculi z tronem wystawienia na postumencie-szafce (repositorium) i zwieńczonej kopułką z rzeźbą pelikana karmiącego własną krwią pisklęta (znak Eucharystii). 

Drewniana ambona ma formę architektoniczną zdominowaną przez bogaty, złocony ornament, na który składają się wybujałe liście akantu, kampanule, palmety, lambrekiny, wstęgi, muszle, ząbkowania; w dolnej partii kosza umieszczono symbole czterech Ewangelistów. Na parapecie kosza stoją rzeźby Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Baldachim wieńczą liście akantu jako podstawa dla glorii z Okiem Opatrzności i tablicami Dekalogu adorowanymi przez aniołki. Wykonanie ambony datowanej na ok. 1720 r. jest przypisywane autorowi mebli w zakrystii, Johannowi Leopoldowi Schmidtowi z Wrocławia.

Wzdłuż ścian prezbiterium stoją barokowe drewniane, polichromowane stalle o formach architektonicznych wzbogaconych ornamentem. W zapleckach stall umieszczone są przedstawienia świętych (obrazy malowane na płótnie techniką olejną), którym odpowiadają w podniebiu obrazy przedstawiające ich męczeńską śmierć.

Empora organowa ma formę falistą, a zabezpiecza ją balustrada drewniana, ze złoceniami, która powstała ok. 1716 r. Pracowali przy niej rzeźbiarz Bartłomiej i malarz Latecki, którzy byli zatrudnieni przy wykonaniu obudowy prospektu organowego.

W przyklasztornym ogrodzie rośnie kilkusetletni dąb szypułkowy. Ma on 27 m wysokości, a jego obwód sięga 650 cm.

 

Projekt i wykonanie Alanet